Con người
Bạch Tuyết (sinh năm 1945) là một nữ nghệ sĩ cải lương danh tiếng, được mệnh danh là “Cải lương chi bảo” – có nghĩa bảo vật của nghệ thuật ca kịch cải lương Việt Nam. Năm 1988, Bà được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú. Năm 1995, Bà bảo vệ luận án Tiến sĩ với đề tài “Sự thích nghi của nghệ thuật sân khấu dân tộc cổ truyền của các quốc gia Đông Nam Á”, trở thành tiến sĩ nghệ thuật Cải lương đầu tiên của Việt Nam. Năm 2012, Bà được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân.
Sự nghiệp
Bà tên thật là Nguyễn Thị Bạch Tuyết, sinh 24/12/1945 tại làng Khánh Bình, Châu Đốc, nay thuộc xã Khánh An, huyện An Phú, tỉnh An Giang. Từ thuở còn đi học đã bộc lộ năng khiếu ca, ngâm, thường được các thầy cô đưa lên trình diễn trong những đêm văn nghệ.
Bà bắt đầu đi hát ở những nhà hàng ca nhạc bằng những bài tân nhạc như “Nắng đẹp miền Nam”, “Làng tôi”, “Tiếng còi trong sương đêm”…
Cũng như những bạn cùng lứa, Bạch Tuyết rất hâm mộ nghệ sĩ Thanh Nga. Trong một lần gặp gỡ, nghệ sĩ Thanh Nga nhận xét rằng Bạch Tuyết rất có khiếu hát cải lương, lời khích lệ đó là một trong những động lực đưa bà đến với nghiệp hát xướng.
Năm 1960, Bạch Tuyết vào học trường nội trú của các ma-sơ Công giáo, thời gian này bà giao du học hỏi với nhiều nghệ sĩ, trong đó có soạn giả Điêu Huyền. Nhờ đó tên tuổi của bà dần được xuất hiện trên các đài phát thanh, trên báo chí. Điêu Huyền nhận bà làm con nuôi, cho gia nhập đoàn Kiên Giang, sự kiện này giúp đỡ bà rất nhiều trong bước đường sau này.
Năm 1961, đoàn Kiên Giang diễn vở “Lá thắm chỉ hồng”, cô đào chính tới trễ, khiến Bạch Tuyết bất ngờ được giao vai cô lái đò Lệ Chi, diễn xuất của bà khiến khán giả hết sức ngạc nhiên. Sau đó là những vở “Kiếp chồng chung”, “Suối mơ rền áo cưới”… Bà được Út Trà Ôn mời về đoàn Thống Nhất, với vở “Tiếng hát Muồng Tênh”, tên tuổi bà bắt đầu nổi.
Tuy đi hát, nhưng bà lại rất thích đi học. Đang hát và nổi tiếng với Đoàn Thống Nhất, thì bà nghỉ nửa năm để ôn thi Tú Tài. Sau này, bà cũng nhiều lần đang hát thì nghỉ ngang như thế, để đi học.
Cuối năm 1962, bà vào đoàn Bạch Vân. Năm sau được nhận giải Thanh Tâm cho diễn viên triển vọng.
Năm 1964, bà về hát cho đoàn Dạ Lý Hương, hợp tác với các soạn giả danh tiếng bấy giờ là Hà Triều – Hoa Phương, tài năng của bà càng được khẳng định. Năm sau, vở “Tần Nương Thất” đã mang lại cho bà huy chương vàng giải Thanh Tâm cho nghệ sĩ xuất sắc.
Năm 1966, Hùng Cường gia nhập đoàn Dạ Lý Hương, cùng với Bạch Tuyết tạo thành 1 cặp đôi hoàn hảo trong mắt khán giả. Bà ở lại đoàn Dạ Lý Hương thêm 2 năm nữa.
Sau năm 1968, tình hình chiến tranh lan rộng, bà ngừng hát một thời gian. Đến năm 1971, cùng với Hùng Cường, mở gánh hát Hùng Cường – Bạch Tuyết (sau này đổi thành Đoàn ca kịch Bạch Tuyết), diễn các vở kinh điển như: “Trăng Thề Vườn Thúy”, “Má Hồng Phận Bạc”, “Cung Thương sầu nguyệt hạ”. Gánh hát này được rất đông người hâm mộ, tuy nhiên do không biết cách quản lý, sau một thời gian đã ngưng hoạt động. Sau đó bà chuyển sang học Luật.
Năm 1985 (40 tuổi), Bạch Tuyết bước vào giảng đường đại học và có được bằng Cử nhân Ngữ văn.
Năm 1988, được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú, cũng năm này bà tốt nghiệp khoa đạo diễn ở Viện hàn lâm Sân khấu và Điện ảnh tại Sofia – Bulgaria.
Năm 1995, bà bảo vệ luận án Tiến sĩ với đề tài “Sự thích nghi của nghệ thuật sân khấu dân tộc cổ truyền của các quốc gia Đông Nam Á”, trở thành tiến sĩ nghệ thuật Cải lương đầu tiên của Việt Nam.
Năm 2012, bà được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân ở lần xét duyệt thứ 7 (năm 2011)
Cuộc đời
Cuộc đời NSND Bạch Tuyết có rất nhiều thăng trầm. Sau khi ly dị, cũng ngay trong năm 1974, bà lập gia đình lần thứ 2 với ông Charles Đức, một Việt kiều quốc tịch Pháp. Ông bà có với nhau một người con trai tên là Bảo Giang Valery Bauduin, hiện đang công tác ở Mỹ. Bà thường tâm sự rất trìu mến về người con trai của mình: “Val ra nước ngoài sống từ năm lên 12 tuổi. 17 năm xa quê rồi nhưng trong từng câu nói với cha mẹ, bao giờ đầu câu cũng là tiếng “dạ thưa” quen thuộc. Tôi yêu con và tự hào về con trai mình. Trong chuyến sang Mỹ thăm con trai, món quà duy nhất tôi mang theo cho con là chiếc đàn bầu. Ngày đám cưới, Val gẩy đàn bầu cho tôi ca bài vọng cổ Lòng mẹ. Nghệ thuật kỳ diệu và thiêng liêng vô cùng, đã nối dài thêm tình yêu mẹ con và gia đình tôi”.
NSND Bạch Tuyết cùng con trai Bảo Giang Valery Bauduin
Hiện nay, dù đã ở tuổi 70 nhưng NSND Bạch Tuyết vẫn giữ được nét trẻ trung, thần thái an yên như chính lời tâm sự của bà: “Bây giờ cô Ba cũng sống nhẹ nhàng lắm, không có gì phiền muộn cả”. Sự viên mãn trong cuộc sống và sự nghiệp chính là động lực để bà không ngừng cống hiến cho nghệ thuật cải lương nước nhà.
Vào dịp 30/3 tới 3/4/2017, NSND Bạch Tuyết cùng những tên tuổi lớn của cải lương phương Nam sẽ tham gia chương trình “Ngôi Sao Cải Lương Phương Nam – Số 7” do Công ty CP Truyền thông VIETART tổ chức tại 5 tỉnh, thành miền Bắc: Hà Nội, Nam Định, Thái Nguyên, Ninh Bình, Hải Phòng.